Galata Kulesi'nin tarihini biliyor musunuz?

İstanbul’un sembol binalarından biri olan Galata Kulesi’nin, dünyanın en eski kulelerinden birisi olduğunu biliyor muydunuz?

507 yılında Bizans İmparatoru Anastasius tarafından inşa edildiği iddia edilen kule, eğer ilk haliyle kalabilseydi, içinde bulunduğumuz 2015 yılındaki yaşı tam 1508 olacaktı!

1508 yıla neler sığmaz değil mi? Ne savaşlar, ne hükümdarlar, ne depremler, neler neler…  Peki bunca yıl acaba başına neler gelmiş Galata Kulesi’nin?  Gelin tarihin sayfalarını birlikte karıştıralım.

Galata Kulesi, Belgin Babür (70parça panoramik-  Zen Garden Puzzle) 12 x30 cm

1204 yılında, kulemiz 697 yaşında genç (!) bir binayken, Haçlı Orduları tarafından yıkılmış. Aradan 144 yıl geçtikten sonra, yani 1348’de, Cenevizliler yığma taşlar kullanarak kuleyi “İsa Kulesi” adıyla yeniden inşa etmişler. O zaman için kentin en yüksek binası bizim Galata Kulesi’ymiş. Bu ikinci kez inşa edilme yılını dikkate alırsak, şu anda 667 yaşında bu güzide kulemiz.

30-40 yıllık binaların göçtüğüne tanık olan bizler, tüm heybetiyle yaşamını sürdürmeye devam eden Galata Kulesi’nin yaşını duyunca doğal olarak şaşırıyoruz. Demek ki 14. yüzyılda malzemeden çalan uyanık müteahhitler yokmuş demek geliyor içimizden.

1509 yılında 161 yaşındayken, yıkıcı  bir deprem olmuş ve bina çok zarar görmüş. Ünlü  Osmanlı mimarı Hayrettin onarmış kuleyi.

 “Yıkalım, yerine başka bir şey inşa edelim.” diye düşünmemeleri ne kadar güzel değil mi?

                  Galata kulesi, Belgin Babür

(70parça dikey – Zen Garden Puzzle) 12 x 30 cm

Galata Kulesi hangi amaçlarla kullanılmış?

Kanuni Dönemi’nde (1520-1566) bu güzel kule bir hapishane olarak kullanılmış. O dönem Kasımpaşa Tershanesi’nde çalıştırılan mahkumlar, Galata Kulesi’nde tutuluyorlarmış.

1577 yılında ise dönemin önemli matematikçilerinden, aynı zamanda da sarayın müneccimbaşısı olan Takiyüddin Er-Raşit Efendi, Galata’nın tepesine bir rasathane kurmuş, hatta bu rasathanede zengin de bir kütüphane oluşturmuş. Yeri gelmişken, Takiyüddin Efendi’nin, yaşadığı döneme göre çok ileri hesaplamalar yaptığının altını çizmek isteriz. Maalesef ki tahmin edeceğiniz üzere rasathanenin ömrü fazla uzun sürmemiş. Takiyüddin Efendi’nin başarılarını çekemeyen bazı devlet adamları, rasathanenin uğursuzluk getirdiğine, o dönemde yaşanan veba salgınının bile sorumlusunun rasathane olduğuna dönemin padişahı 3. Murat’ı inandırmışlar. Padişah ne derse o oluyordu biliyorsunuz.  Nitekim 3. Murat, Kaptan-ı Derya Kılıç Ali Paşa’ya emredince, rasathane de 21 ocak 1580  gecesi yerle bir olmuş! Ne tesadüftür ki bu olay, Osmanlı’nın duraklama dönemine denk gelir...

Sonrasında kule yine hapishane olarak kullanılmış.

Galata Kulesi deyince Hezarfen Ahmet Çelebi’yi anmadan olmaz elbette. 17. Yüzyılın ilk yarısında, 1632 yılında, kendi yaptığı kanatları takan Hezarfen’in Galata Kulesi’nden boğazı geçip tam 3358 metre ötedeki Üsküdar’a inmesi olayını bilmeyenimiz yoktur.

Bir ara Mehterhane’ye ev sahipliği de yapan Galata Kulesi, 1717’den sonra ise İstanbul’da sıkça çıkan yangınları görebilmek için bir gözetleme kulesi görevi görmeye başlamış. İşin ironik kısmı şudur ki, 1794 yılında kendisi de yanmış!

Kız Kulesi ve Galata Silueti, Ali Eminoğlu (1000 parçapuzzle)

(1789-1807)  arasında padişah olan Üçüncü Selim, kuleyi tekrar tamir ettirmiş ve üst katına bir de cumba ekletmiş. Ama çok geçmeden 1831 yılında kulede bir yangın daha çıkmış. Dönemin padişahı 2. Mahmut, kulenin üzerine iki kat daha yaptırmış ve kulenin çatısı, külah biçimindeki bugünkü görüntüsüne bürünmüş. Kulemizin başına gelenler bununla da bitmemiş elbette. 1875’de bu çatı uçmuş, uzunca bir süre sonra nihayet 1960 yılında tekrar onarılmış. 

Günümüzde  bu değerli kule, özel bir şirket tarafından turistik amaçlı olarak işletilmektedir. İçinde restoran, kafe ve bar mevcuttur.

Galata Tuval, Ali Eminoğlu (1000 parçapuzzle)

Galata Kulesi’nin bazı özellikleri

Kulenin bugünkü ölçülerinin Cenevizliler dönemindekiyle aynı olduğu düşünülüyor.  Yerden yüksekliği 35 metre, çatısının ucuna kadar olan yüksekliği ise  69,9 metredir. Duvar kalınlığı 3,95 metre, dış çapı 16,45 metre, iç çapı ise 8,95 metredir. Ağırlığının yaklaşık olarak 10.000 ton civarında olduğu hesaplanmıştır. Kulede yüksek giriş katından sonra 9 kat daha bulunur, en üst katı ise balkonla çevrelenmiştir.

Rivayet odur ki, Galata Kulesi’ne ilk kez kiminle çıkarsanız onunla evlenirmişsiniz. Dolayısıyla bizden size hatırlatması; kuleye ilk kez çıkarken yanınızdaki kişiye aman dikkat edin!

Bu heybetli kulenin görsellerinden oluşan puzzle’lara sitemizden ulaşabilirsiniz…